L4 na dziecko. Ile dni zwolnienia lekarskiego na opiekę nad chorym dzieckiem przysługuje pracownikowi?

Chociaż na maksymalną liczbę dni zwolnienia lekarskiego na chore dziecko w ciągu roku kalendarzowego wpływa wiek pociechy, to liczba dzieci nie ma znaczenia. Zasiłek opiekuńczy przysługuje obojgu pracującym rodzicom, ale nie mogą jednocześnie korzystać z L4 na dziecko. Niemniej istnieją pewne odstępstwa od tej zasady, np. choroba drugiego rodzica. Co jeszcze musi wiedzieć pracodawca o zwolnieniu na chore dziecko pracownika?

Jakie warunki musi spełnić pracujący rodzic lub opiekun dziecka, aby skorzystać z L4 na dziecko?

Zwolnienie lekarskie na chore dziecko należy się:

• rodzicom (w tym adopcyjnym i zastępczym),
• opiekunom prawnym,
• osobom utrzymującym i wychowującym nieswoje dziecko (np. syna małżonki z poprzedniego związku),

którzy są objęci ubezpieczeniem chorobowym uprawniającym do pobierania zasiłku opiekuńczego. Chociaż nasz artykuł mówi o pracownikach, czyli osobach zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, L4 na dziecko należy się także m.in. zleceniobiorcom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego.

Co do zasady, chociaż zwolnienie na chore dziecko przysługuje obojgu rodzicom czy opiekunom, nie mogą wykorzystywać L4 na dziecko jednocześnie. Za wyjątek można uznać sytuację, w której np. jedno dziecko choruje w domu, a drugie jest hospitalizowane. Jeden z rodziców nie jest w stanie się zaopiekować dwójką dzieci jednocześnie, więc drugi może skorzystać ze zwolnienia w tym samym czasie.

Ponadto zasiłek opiekuńczy za opiekę nad chorym dzieckiem nie należy się w sytuacji, w której inna osoba, z którą mieszka pracownik, mogłaby podjąć opiekę. Ta zasada nie obejmuje zwolnienia lekarskiego na dziecko, które ma mniej niż 2 lata.

👉 Zobacz, kto płaci za L4 pracownika – ZUS czy pracodawca.

Ile dni zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem należy się pracownikowi?

Maksymalna liczba dni L4 na dziecko w roku kalendarzowym zależy przede wszystkim od wieku dziecka. Pula, którą można dzielić dowolnie między rodziców lub opiekunów, przysługuje na wszystkie dzieci pracownika. Zarówno ojciec jedynaka, jak i tata trojaczków mają do dyspozycji tę samą liczbę dni zwolnienia na chore dziecko. Okres zwolnienia może obejmować każdy dzień kalendarzowy, czyli dni robocze oraz wolne od pracy, w tym święta i weekendy.

Maksymalny okres zwolnienia lekarskiego na chore dziecko w roku kalendarzowym (limit łączny dla obojga rodziców)*	Warunek
60 dni	Dziecko do 14. roku życia
14 dni	Dziecko powyżej 14. roku życia
30 dni	Dziecko powyżej 14. roku życia, ale poniżej 18. roku życia, z orzeczeniem o niepełnosprawności

*Ten limit obejmuje nie tylko opiekę nad dziećmi, ale także innymi chorymi członkami rodziny. Niemniej w tym artykule nie rozważamy przypadków, w których rodzice wykorzystują L4 z tytułu choroby dziecka oraz innych bliskich osób w tym samym roku kalendarzowym.

Zwolnienie lekarskie na chore dziecko w praktyce – rodzina z trójką dzieci

Załóżmy, że rodzice wychowują 7-latka, 15-latka i 16-latka z orzeczeniem o niepełnosprawności. Maksymalne okresy zwolnień lekarskich, które przysługują na poszczególne dzieci, nie kumulują się. W naszym przykładzie matka i ojciec nie mają prawa do 104 dni zwolnienia lekarskiego na chore dziecko, tylko do maksymalnie 60 dni w ciągu roku kalendarzowego. W obrębie tego limitu mogą wykorzystać np.:

• 30 dni zwolnienia na chore dziecko z niepełnosprawnością,
• 10 dni zwolnienia na chorego 15-latka,
• 20 dni zwolnienia na chorego 7-latka.

Jeżeli 7-latek i 16-latek by nie chorowali, a 15-latek przechorowałby 21 dni w ciągu roku, rodzice nie mogliby wykorzystać więcej niż 14 dni L4. Gdyby 7-latek zachorowałby w okresie późniejszym niż 15-latek, limit obowiązujący do końca roku kalendarzowego wynosiłby 46 dni (60 dni – 14 dni L4 na 15-latka = 46 dni zwolnienia). Jeśli 7-latek chorowałby 21 dni, rodzice mogliby wykorzystać tylko 25 dni zwolnienia na chore dziecko z niepełnosprawnością do końca roku (60 dni – 14 dni na 15-latka – 21 dni L4 na 7-latka = 25 dni zwolnienia).

👉 Kiedy pracownik wykorzysta cały limit L4 na dziecko, może złożyć wniosek o zwolnienie z powodu siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.

Kto płaci za opiekę nad chorym dzieckiem?

Zasiłek opiekuńczy jest finansowany z FUS (Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). To, kto wypłaca zasiłek, jest uzależnione od liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego przez płatnika składek (pracodawcę). Obowiązuje taka sama zasada, jak w przypadku zasiłku chorobowego.

• Płatnik składek zgłosił nie więcej niż 20 ubezpieczonych osób – ZUS wypłaca zasiłek opiekuńczy.
• Płatnik składek zgłosił minimum 21 ubezpieczonych osób – ZUS finansuje zasiłek opiekuńczy, ale wypłaca go pracodawca.

Chociaż lekarz może wystawić L4 na dziecko za okres obejmujący dni wolne od pracy, np. od 1 do 14 maja 2023 roku, pracownik ma prawo do złożenia wniosku o wypłatę zasiłku opiekuńczego wyłącznie za dni robocze. Co prawda otrzyma niższe świadczenie, ale zachowa więcej dni zwolnienia na chore dziecko do wykorzystania w ciągu roku. W tym przykładzie pracownik „oszczędza” 6 dni (1 i 3 maja – dni ustawowo wolne od pracy plus 6, 7, 13 i 14 maja – weekendy). Gdyby pracownik zdecydował, że chce otrzymać zasiłek opiekuńczy za 14 dni zwolnienia, otrzymałby świadczenie także za wspomniane dni wolne. Nie miałoby znaczenia, czy wtedy inny domownik mógł zajmować się chorym dzieckiem.

Co ważne, zasiłek opiekuńczy czasami przysługuje także z tytułu opieki nad zdrowym dzieckiem, np. kiedy matka musiała zająć się 5-latkiem z powodu nagłego zamknięcia przedszkola lub choroby niani, z którą podpisano umowę uaktywniającą. Te zasiłkowe dni wliczają się do rocznego limitu.

Czy zwolnienie na chore dziecko przerywa okres opieki nad dzieckiem na podstawie art. 188 Kodeksu pracy lub urlop wypoczynkowy?

Nie. Załóżmy, że pracujący rodzic składa wniosek o 1 dzień opieki nad dzieckiem z tytułu art. 188 § 1 k.p. Tego samego dnia udaje się z 10-letnią córką, która skarży się na ból żołądka, do lekarza. Tata otrzymuje 2-dniowe zwolnienie lekarskie na chore dziecko – włącznie z 1 dniem opieki udzielonej przez pracodawcę.

W tym przypadku pracownikowi należy się:

• wynagrodzenie od pracodawcy za 1 dzień opieki,
• zasiłek opiekuńczy z ZUS za 1 dzień L4 na dziecko.

Zwolnienie lekarskie na chorą córkę nie sprawia, że kodeksowa opieka zostaje anulowana. Ustawa nie zabrania wykorzystania opieki w dniu, w którym dziecko źle się czuje, niezależnie od tego, czy lekarz wystawi L4, czy nie. Pracownik korzystający z opieki nad dzieckiem z tytułu art. 188 § 1 k.p. nie pracuje w danym dniu, więc nie ma podstawy go zwolnienia do z obowiązku wykonywania pracy.

Tak samo dzieje się w przypadku choroby dziecka podczas urlopu wypoczynkowego pracownika. Nawet jeśli lekarz wystawi L4, rodzicowi nie należy się zasiłek opiekuńczy, tylko wynagrodzenie urlopowe. Nie świadczy pracy, więc – teoretycznie – może zająć się dzieckiem. Co innego, gdy dziecko zachoruje przed urlopem wypoczynkowym i L4 obejmie część zaplanowanego urlopu. W tej sytuacji rodzic może powołać się na art. 165 k.p., który pozwala na przesunięcie terminu urlopu z przyczyn leżących po stronie pracownika.

👉 Bezpłatne 5 dni urlopu opiekuńczego przysługuje nie tylko rodzicom, ale także pracownikom, którzy muszą się zaopiekować krewnym (np. ojcem) lub inną bliską osobą (np. partnerką).

Dodatkowe pytania o L4 na dziecko