Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego – czy pracodawca musi się na to zgodzić?

Zarówno matka, jak i ojciec dziecka mogą złożyć wniosek o rezygnację z całości lub części urlopu rodzicielskiego. Jego skrócenie wiąże się z wcześniejszym powrotem do pracy. Czy pracodawca musi zaakceptować taki wniosek? Jak i kiedy można zrezygnować z urlopu rodzicielskiego?

1. Kiedy można zrezygnować z całości lub części urlopu rodzicielskiego?
2. Wniosek o rezygnację z urlopu rodzicielskiego a tryb udzielenia urlopu
3. Czy pracodawca może odrzucić wniosek o urlop rodzicielski?
4. Jak napisać oświadczenie o rezygnacji z urlopu rodzicielskiego?
5. Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego na rzecz ojca dziecka
6. Kiedy można przerwać urlop rodzicielski?
7. Dodatkowe pytania o rezygnację z urlopu rodzicielskiego

Kiedy można zrezygnować z urlopu rodzicielskiego?

Przepisy nie podają zamkniętej listy powodów, na które może się powołać pracownik zamierzający zrezygnować z części lub całości urlopu rodzicielskiego. Co ważne, wniosek w tej sprawie nie musi zawierać uzasadnienia.

Matka lub ojciec dziecka mogą zrezygnować z urlopu rodzicielskiego ze względu na:

• babcię i dziadka, którzy chętnie zaopiekują się dzieckiem, kiedy rodzice pracują,
• chęć udziału w ważnym projekcie w pracy, który wymaga obecności w większym wymiarze niż 1/2 etatu, więc wyklucza połączenie urlopu rodzicielskiego z pracą u aktualnego pracodawcy,
• możliwość wysłania dziecka do żłobka lub przedszkola,
• zmianę miejsca zatrudnienia.

O ile rodzic może łączyć urlop rodzicielski z pracą na nie więcej niż 1/2 etatu u pracodawcy, który udzielił urlopu, o tyle takie ograniczenie nie obowiązuje w przypadku pracy dla innej firmy. Zdaniem PIP pracownik na urlopie rodzicielskim może się zatrudnić nawet na pełny etat u innego pracodawcy lub podpisać umowę cywilnoprawną (umowę zlecenie, umowę o dzieło). Nie musi wtedy rezygnować z urlopu rodzicielskiego.

Obsługa kadrowa firm w TribePerk gwarantuje nie tylko rozliczanie uprawnień rodzicielskich pracowników zgodnie z aktualnymi przepisami, ale także dostęp do platformy kadrowo-płacowej online, za pomocą której można m.in. składać elektroniczne wnioski o urlopy.

Urlop rodzicielski oraz inne nieobecności – usprawiedliwione i nieusprawiedliwione – pojawiają się automatycznie we wspólnym kalendarzu. Dzięki filtrom możesz szybko wyszukać nieobecności z dowolnego okresu, wykorzystane przez pracowników na wybranym stanowisku czy należących do danego zespołu.

Kiedy złożyć wniosek o rezygnację z urlopu rodzicielskiego?

Zgodnie z art. 179¹ § 4 pkt 1 Kodeksu pracy wniosek o rezygnację z korzystania z urlopu rodzicielskiego w całości lub części składa się najpóźniej na 21 dni przed powrotem do pracy. Ten przepis stosuje się tylko w przypadku tzw. długiego wniosku o urlop rodzicielski w pełnym wymiarze, czyli złożonego przez pracownicę w ciągu 21 dni po porodzie. Art. 179¹ § 5 k.p. zobowiązuje pracodawcę do uwzględnienia wniosku o rezygnację z urlopu rodzicielskiego udzielonego w tym trybie.

Uwaga – art. 179¹ zostanie uchylony wskutek nowelizacji Kodeksu pracy, która wdroży dyrektywę work-life balance. Pracownica nie będzie mogła złożyć ani tzw. długiego wniosku o urlop rodzicielski, ani wniosku o rezygnację z urlopu rodzicielskiego przyznanego z góry, który musiałby zaakceptować pracodawca.

👉 Sprawdź zasady udzielania urlopu rodzicielskiego po wdrożeniu dyrektywy work-life balance do Kodeksu pracy.

Natomiast dalej będzie obowiązywać art. 182^1d § 3 k.p. Według niego pracownik może zrezygnować z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie i wrócić do pracy – za zgodą pracodawcy. Zwróć uwagę, że ten przepis nie zobowiązuje pracodawcy do uwzględnienia wniosku o rezygnację z części urlopu rodzicielskiego i powrót do pracy jak – już wkrótce nieaktualny – art. 179¹ k.p. Nie podaje też, z jakim wyprzedzeniem należy złożyć taki wniosek i jaką powinien mieć formę. Niemniej wiadomo, że najlepiej pisemną, czy to na papierze, czy w e-mailu, czy w systemie kadrowo-płacowym, aby mieć dowód – na wszelki wypadek. To samo dotyczy odpowiedzi pracodawcy.

Czy pracodawca może odrzucić wniosek o rezygnację z urlopu rodzicielskiego?

Co do zasady, tak, ponieważ art. 182^1d § 3 k.p. podkreśla, że pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego za zgodą pracodawcy. Z przepisu nie wynika, że ten wniosek jest wiążący, więc pracodawca może go odrzucić. Zwróć uwagę, że art. 182^1d § 1 k.p., który dotyczy udzielenia urlopu rodzicielskiego, stanowi, że „Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika”. W tym przypadku mówimy o wiążącym wniosku dla pracodawcy.

Pracodawca, który odrzuci wniosek pracownika o rezygnację z urlopu rodzicielskiego i powrót do pracy, może uzasadnić odmowę, powołując się np. na problemy organizacyjne. Czy można odrzucić taki wniosek, nie podając żadnego powodu? Teoretycznie pracownik mógłby się powołać na art. 10 k.p. Według niego każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy i nikomu nie można zabronić wykonywania zawodu (z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie). Praktycznie – trudno oczekiwać, że pracodawca zaakceptuje wniosek w sprawie rezygnacji z urlopu rodzicielskiego, kiedy pracownik przytoczy ten ogólny artykuł. W ramach kompromisu pracodawca może zaproponować pracownikowi inny, późniejszy termin powrotu do pracy niż ten wskazany we wniosku.

Inne rozwiązanie to połączenie urlopu rodzicielskiego z pracą u pracodawcy, który udzielił tego urlopu, na podstawie art. 182^1e k.p. Wtedy rodzic pracuje na maksymalnie 1/2 etatu, a pozostałą część wymiaru czasu pracy przeznacza na urlop rodzicielski.

👉 Przeczytaj, na czym polega jeden z nowych przywilejów rodzicielskich, czyli elastyczna organizacja pracy.

Jak napisać oświadczenie o rezygnacji z urlopu rodzicielskiego?

Wniosek w sprawie rezygnacji z całości lub części urlopu rodzicielskiego powinien zawierać:

• dane pracodawcy i pracownika,
• datę złożenia,
• okres, na który pracodawca udzielił urlopu rodzicielskiego,
• imię, nazwisko i datę urodzenia dziecka,
• część urlopu rodzicielskiego, z której rezygnuje pracownik, lub wskazanie, że rezygnuje z całego urlopu rodzicielskiego,
• planowaną datę powrotu do pracy,
• podpis pracownika.

To elementy, które uwzględnia się we wniosku o rezygnację z urlopu rodzicielskiego udzielonego „z góry”, czyli na podstawie tzw. długiego wniosku złożonego przez pracownicę w ciągu 21 dni po porodzie. Niemniej nic nie stoi na przeszkodzie, aby napisać wniosek o rezygnację z urlopu rodzicielskiego udzielonego w późniejszym terminie w podobny sposób. Ponadto pracownik może się powołać na podstawę prawną, czyli art. 182^1d § 3 k.p.

Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego na rzecz ojca dziecka

Art. 182^1a § 1 pkt 1 i 2 k.p. po nowelizacji zapewni rodzicom:

• 41 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• 43 tygodnie urlopu rodzicielskiego w przypadku urodzenia co najmniej dwójki dzieci przy jednym porodzie.

Zgodnie z nowym art. 182^1a § 4 k.p. ojciec dziecka i matka dziecka mają wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, których nie mogą przenieść na drugą osobę. To oznacza, że jeśli matka dziecka zrezygnowałaby z urlopu rodzicielskiego po np. 6 tygodniach i nie wykorzystałaby kolejnych 3 tygodni, ojciec dziecka mógłby wykorzystać maksymalnie 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego. Brakujące 3 tygodnie przepadłyby, ponieważ należą do puli 9 tygodni przysługujących tylko matce.

👉 Zobacz, ile dni urlopu ojcowskiego przysługuje pracującym ojcom.

Przerwanie urlopu rodzicielskiego

Zgodnie z art. 181^1g k.p. do urlopu rodzicielskiego stosuje się niektóre przepisy dotyczące urlopu macierzyńskiego, w tym art. 181 k.p. Rodzice dziecka mogą przerwać urlop rodzicielski ze względu na hospitalizację dziecka. Kiedy dziecko opuści szpital, rodzice mogą wznowić wykorzystywanie urlopu.

👉 Świadectwo pracy zawiera informacje o częściach i wymiarze urlopu rodzicielskiego wykorzystanego przez pracownika w okresie zatrudnienia.

Dodatkowe pytania o rezygnację z urlopu rodzicielskiego